AlbSpace™
Numri i postimeve
Paragjykimi është një qëndrim negativ për pjesëtarët e një grupi. Paragjykimi i përkthyer në sjellje njihet si diskriminim, që do të thotë sjellja ndryshe, zakonisht e padrejtë ndaj pjesëtarëve të grupit. Paragjykimi zakonisht zhvillohet përmes stereotipeve, që janë konceptime të fiksuara dhe mendjelehta (zakonisht të gabuara) për vetitë, sjelljet dhe qëndrimet e një grupi të caktuar njerëzish. Diskriminimi i praktikuar në shkallë të gjerë i njohur si seksizëm është i bazuar në stereotipin gjinorë, se gratë janë në pozitë inferiore.
Shkaktarët e paragjykimeve. Duke ditur se shkaktarët e paragjykimeve janë kompleks, ne më poshtë kemi sugjeruar disa metoda përmes të cilave është e mundur të përfitohen besime paragjykuese.
• Të mësuarit social: fëmijët mësojnë sjelljen paragjykuese nga prindërit e tyre.
• Teoria motivuese: Njerëzit e motivuar për të arritur sukses zhvillojnë qëndrime negative për rivalët e tyre dhe këto qëndrime i gjeneralizojnë në nivel të gjithë grupit të cilit i përket rivali i tyre.
• Teoria e personalitetit: Njerëzit zhvillojnë paragjykime për shkak të përvojave të përjetuara gjatë zhvillimit të tyre. P.sh. një person i rritur nga një grua autoritare flokëkuqe e cila përdor ndëshkim fizik për ta dënuar atëb mund të zhvilloj paragjykim ndaj të gjitha grave flokëkuqe.
• Teoria kognitive: Njerëzit e konceptualizojnë botën e tyre duke i përdorur konstruktet mendore për ta organizuar atë p.sh. duke menduar gjëra të tilla si “të gjithë njerëzit e pashtëpi janë të ngjashëm.”
Eliminimi i paragjykimeve
Paragjykimet mund të eliminohen në disa mënyra, duke përfshirë shoqërimin e njerëzve të paragjykuar me një anëtarë të grupit nga i cili paragjykohen dhe duke e mësuar atë të mendojë racionalisht për çështje të tilla si barazia e statusit dhe ndryshimi i normave shoqërore përmes gjithëpërfshirës.
Tërheqja ndërpersonale
Tërheqja nërpersonale është çdo lloj qëndrimi pozitiv ndaj një personi tjetër i cili mund të jetë i formave të ndryshme, duke përfshirë
• afiliativ: dëshira për të qenë me një tjetër person
• pëlqimi: të ushqyerit e një qëndrimi përgjithësues pozitiv ndaj personit tjetër
• shoqërimi: një pëlqim i ndërsjellë në mes dy njerëzve, dëshira e tyre që të jenë së bashku
• dashurimi: procesi që rezulton nga intimiteti, pasioni dhe përkushtimi
Robert Sternberg propozoi modelin trekëndor të dashurisë dhe i përshkroi tri komponentë të dashurisë, pasionin, intimitetin dhe vendosshmërinë/përkushtimin, të cilat kombinohen për të rezultuar në katër lloje të dashurisë.
• dashuria ideale (përmbushëse): (e vështirë për tu arritur) pasion + intimitet + vendosmëri/përkushtim
• dashuria romantike: pasion + intimitet
• dashuria shoqërore: intimitet + vendosshmëri/përkushtim
• dashuria injorante: pasion + vendosshmëri/përkushtim
Altruizmi
Altruizmi është sjellja ndihmuese (pa pritur shpagim nga jashtë dhe nganjëherë duke rrezikuar apo sakrifikuar vetveten) nga e cila përfitojnë individët apo shoqëria. Altruizmi njëjtë sikur agresiviteti gjenerohet nga komponentat biologjike të tilla si instinktet, nga të mësuarit përmes përforcimeve dhe nga modelimi i të tjerëve
Shkaktarët e paragjykimeve. Duke ditur se shkaktarët e paragjykimeve janë kompleks, ne më poshtë kemi sugjeruar disa metoda përmes të cilave është e mundur të përfitohen besime paragjykuese.
• Të mësuarit social: fëmijët mësojnë sjelljen paragjykuese nga prindërit e tyre.
• Teoria motivuese: Njerëzit e motivuar për të arritur sukses zhvillojnë qëndrime negative për rivalët e tyre dhe këto qëndrime i gjeneralizojnë në nivel të gjithë grupit të cilit i përket rivali i tyre.
• Teoria e personalitetit: Njerëzit zhvillojnë paragjykime për shkak të përvojave të përjetuara gjatë zhvillimit të tyre. P.sh. një person i rritur nga një grua autoritare flokëkuqe e cila përdor ndëshkim fizik për ta dënuar atëb mund të zhvilloj paragjykim ndaj të gjitha grave flokëkuqe.
• Teoria kognitive: Njerëzit e konceptualizojnë botën e tyre duke i përdorur konstruktet mendore për ta organizuar atë p.sh. duke menduar gjëra të tilla si “të gjithë njerëzit e pashtëpi janë të ngjashëm.”
Eliminimi i paragjykimeve
Paragjykimet mund të eliminohen në disa mënyra, duke përfshirë shoqërimin e njerëzve të paragjykuar me një anëtarë të grupit nga i cili paragjykohen dhe duke e mësuar atë të mendojë racionalisht për çështje të tilla si barazia e statusit dhe ndryshimi i normave shoqërore përmes gjithëpërfshirës.
Tërheqja ndërpersonale
Tërheqja nërpersonale është çdo lloj qëndrimi pozitiv ndaj një personi tjetër i cili mund të jetë i formave të ndryshme, duke përfshirë
• afiliativ: dëshira për të qenë me një tjetër person
• pëlqimi: të ushqyerit e një qëndrimi përgjithësues pozitiv ndaj personit tjetër
• shoqërimi: një pëlqim i ndërsjellë në mes dy njerëzve, dëshira e tyre që të jenë së bashku
• dashurimi: procesi që rezulton nga intimiteti, pasioni dhe përkushtimi
Robert Sternberg propozoi modelin trekëndor të dashurisë dhe i përshkroi tri komponentë të dashurisë, pasionin, intimitetin dhe vendosshmërinë/përkushtimin, të cilat kombinohen për të rezultuar në katër lloje të dashurisë.
• dashuria ideale (përmbushëse): (e vështirë për tu arritur) pasion + intimitet + vendosmëri/përkushtim
• dashuria romantike: pasion + intimitet
• dashuria shoqërore: intimitet + vendosshmëri/përkushtim
• dashuria injorante: pasion + vendosshmëri/përkushtim
Altruizmi
Altruizmi është sjellja ndihmuese (pa pritur shpagim nga jashtë dhe nganjëherë duke rrezikuar apo sakrifikuar vetveten) nga e cila përfitojnë individët apo shoqëria. Altruizmi njëjtë sikur agresiviteti gjenerohet nga komponentat biologjike të tilla si instinktet, nga të mësuarit përmes përforcimeve dhe nga modelimi i të tjerëve
